Veel geleerd over dementie in Centrum!

Mini conferentie Dementie in Centrum

Aan de opkomst op vrijdagmiddag begin juni merkten we dat dementie een thema is dat leeft in stadsdeel Centrum. Zo’n 75 vrijwilligers en vrijwilligerscoördinatoren kwamen luisteren en ervaren wat dementie is en hoe je om kunt gaan met mensen die dementie hebben. Want we krijgen allemaal steeds vaker te maken met dementie in onze omgeving. Ook als vrijwilliger.  Stel je voor dat je als vrijwilliger boodschappen doet voor iemand die dat zelf niet meer kan en die jou niet herkent. Of als je de kookclub in een buurthuis begeleidt en daar doet iemand aan mee die de volgorde van het koken niet meer kan onthouden. Daarom organiseerden VCA samen met het Expertisenetwerk Dementievriendelijk in Centrum deze bijeenkomst.

Paar feiten over dementie

De host van de middag was Heidi Wintels, lid van het Expertisenetwerk Dementievriendelijk in Centrum, en een vat vol kennis. Zij vertelt de bezoekers hoe het in Centrum is gesteld met de mensen die leven met dementie.

• Eén op de vijf mensen ontwikkelt dementie
• In stadsdeel Centrum leven nu 1000 mensen met dementie, waarvan een deel in een instelling woont
• In de Jordaan leven de meeste mensen met dementie, deels  niet gediagnosticeerd
• Mantelzorgers zorgen gemiddeld 39 uur per week voor een naaste met dementie

Het Expertisenetwerk Dementievriendelijk in Centrum wil al het aanbod in Centrum dat er is voor mensen die leven met dementie en hun naasten bekend en toegankelijk te maken.

Daarom ontwikkelden we de infographic Waar kan je in Centrum terecht als je dementie krijgt?

Wat is dementie?

Daarna vertelde Sunay Turan casemanager bij Cordaan ons meer over wat dementie nou precies is, hoe je het kan herkennen en hoe de ziekte verloopt. Maar vooral: wat kunnen mensen nog wel?

Dementie is een verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten, waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. Een paar bekende zijn de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie en Parkinson. Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen, bijvoorbeeld geheugenverlies en veranderend gedrag. De ziekte valt niet te genezen. Wel zijn er medicijnen die het proces vertragen. In Nederland hebben ruim 270.000 mensen dementie. Het aantal mensen met dementie zal als gevolg van de vergrijzing in de toekomst explosief stijgen naar meer dan een half miljoen in 2040.

Bij dementie gaan de zenuwcellen in de hersenen kapot. Soms gaan niet de zenuwcellen zelf kapot, maar de verbindingen tussen de cellen. Het is ook mogelijk dat de cellen en de verbindingen het niet meer goed doen. Door deze afname van cellen functioneren de hersenen steeds minder goed.

Mogelijke symptomen van dementie

• Geheugenverlies
• Langzamer denken
• Minder goed kunnen concentreren
• Niet goed meer kunnen plannen
• Niet makkelijk een beslissing kunnen nemen
• Moeilijk om nieuwe informatie te onthouden
• Niet goed begrijpen van taal
• Woordvindingsproblemen
• Stemmingswisselingen
• Verandering van gedrag
• Stijfheid van spieren
• Tremoren

Lees hier meer over wat dementie is.

Bezoekers konden kiezen uit twee van de vier workshops:

1. Creatief communiceren door Kim Erkens van Vergeet-mij-liedje

Kim heeft video portretten gemaakt van mensen die dementie hebben. Ze zingt een liedje voor hen dat ze van vroeger kennen. Hun reactie op de liedjes is heel mooi. Waar ze eerst wat terughoudend reageren, zijn ze daarna ontspannen en komen er herinneringen boven. Kim vertelt dat muziek ook emoties naar boven kan brengen. Muziek is dus een goede manier om in contact te komen met mensen die dementie hebben. Dit komt doordat muziek in meerdere delen van de hersenen wordt opgeslagen. De muziek die je in je adolescentie hebt geluisterd, blijft je het beste bij, want in die tijd gebeurt er veel in je leven, het is een intense periode.

Tips die Kim geeft:

1. Verlaag je verwachtingen. Verwacht niet dat je over allerlei feitelijkheden kunt praten.
2. Richt je op emoties en niet op de feiten.
3. Accepteer de realiteit van de ander.
4. Bouw voort op wat ze zeggen. Haak daarop in.
5. Probeer geduldig en rustig te zijn. Mensen met dementie voelen vaak veel aan. Als jij gestrest bent, worden zij dat ook.
6. Je kunt bijvoorbeeld praten over de spullen om je heen in de kamer of over foto’s. Als je over foto’s praat, zeg dan: goh dat ziet er gezellig uit, en niet: weet je nog wie dat zijn?
7. Vragen stellen geeft sowieso vaak stress, omdat ze het moeilijk kunnen vinden om een antwoord te formuleren. Probeer te praten zonder al te veel vragen te stellen, door iets te vertellen over wat je hebt meegemaakt bijvoorbeeld. Dan haken ze er zelf wel op in.
8. Geef emoties de ruimte. Luister naar hun verhaal en erken emoties
9. Spiegelen en aanraken. Mensen met dementie zijn vaak wat aanrakerig. Dat werkt goed in de communicatie. Ook als je op dezelfde manier gaat zitten.

Bekijk de video’s op Vergeet mij liedje.

2. Brainttraining met Andrew Greenwood van Switch 2 move

Andrew Greenwood was een professioneel balletdanser en heeft zich gespecialiseerd in het werken met mensen met dementie. Zijn dansoefeningen kunnen niet genezen maar ze verminderen wel klachten en remmen de achteruitgang.

Zoals hij zelf zegt over dansen: “It’s not the magic pill maar wel leuk!” Al snel volgt de eerste oefening en wordt iedereen aan het dansen gezet verschillende soorten muziek. Er is aandacht is voor balans, behendigheid, kracht, coördinatie, flexibiliteit en houding. Er wordt gedanst op klassieke muziek, jazz, pop en Nederlandstalig. En behalve dansen wordt er ook meegezongen op de klassiekers zoals Zij dronk ranja met een rietje mijn Sophietje. En ook van het welbekende nummer Happy werden de deelnemers gelukkig.

Door de oefeningen worden de linker- als rechterhelft van de hersenen geactiveerd. In elke simpele voorkomende beweging schuilt een oefening. Zwaaien met de armen, de benen liften, op de knieën slaan, links, rechts, en dan alles tegelijk!

Andrew vertelt dat er 310 studies zijn naar de relatie tussen cultuur en gezondheid. Resultaten zijn goed: muziek en dans werken preventief en remmend. Voor preventie is echter weinig budget beschikbaar vanuit de overheid.

Vrijwilligers vervullen een geweldige rol in het welzijn van mensen. Zij werken namelijk aan preventie!

• Lees meer over Switch2Move.
• Brainstraining in Centrum wordt aangeboden via Team Sportservice.

3. Positief gezond ouder worden in centrum

Hoe kunnen we gaan (leren) praten over later? De benadering van positieve gezondheid kan daarin helpend zijn. Een benadering die niet focust op ziekte en beperking, ervan uitgaat dat we allemaal emotionele, sociale en fysieke beperkingen gaan meemaken. En ons tegelijkertijd helpt om te onderzoeken wat voor ons individueel belangrijk is en hoe we dat deel in ons kunnen vergroten/versterken.

Bekijk de video over Mijn Positieve gezondheid op Youtube.

4. VR bril ervaring ‘Leven met dementie’

Een indringende belevenis over het leven met dementie: zowel voor de bewoner die dementie heeft als naasten. Deelnemers hebben ervaren welke verwarring vergeetachtigheid met zich meebrengt, hoe desoriëntatie je leven beïnvloedt en hoe je omgeving daarop kan reageren. Het beleven van dementie bracht compassie en maakte indruk.