Dans- en theaterles aan mensen met niet-aangeboren hersenletsel

Al ruim twaalf jaar begeleidt Saskia Langendijk mensen met niet-aangeboren hersenletsel. Ze geeft dansles en werkt met een theatergezelschap. In de voorstelling ‘Leven na de schok’ vertellen de spelers over dat waarmee zij in het dagelijks leven te maken hebben en krijgen ze de kans om uitdrukking te geven aan die ervaringen. “Als ik vertel dat ik werk met mensen met hersenletsel, wordt er soms gereageerd in de trant van: ‘Wat zwaar en erg knap van je’. Zo zie ik dat zelf helemaal niet, het is juist leuk en ik ben dankbaar dat ik dit werk mag doen. Ik krijg er zoveel voor terug. Het geeft mij energie, inspiratie, een zinvolle besteding van mijn tijd en niet in de laatste plaats de mogelijkheid om mijn passie te volgen.”

Saskia, zelf chronisch ziek en mantelzorger van haar zoon en moeder, besloot ongeveer twaalf jaar geleden dat ze ook graag iets wilde gaan doen wat echt helemaal alleen voor haarzelf was. Ze ging actief op zoek naar iets dat haar dat kon geven en kwam terecht bij Vrijwilligers Centrale Amsterdam (VCA). Na bestudering van haar CV kwam de bemiddelaar met een vacature die perfect bij haar aansloot: dansdocent bij Ons Tweede Thuis, voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel. Met haar achtergrond als docent dansexpressie en een studie psychologie was deze functie haar natuurlijk op het lijf geschreven.

Een warm bad

Saskia werd uitgenodigd voor een gesprek en kon daarna een les bijwonen. Ze werd gelijk in het diepe gegooid, want begeleider Hemmo vond dat ze best meteen mee kon doen. Er was van begin af aan een klik en ze had het gevoel in een warm bad terecht te zijn gekomen. Dat ze er nu na twaalf jaar nog steeds werkt, spreekt natuurlijk voor zichzelf. “Ik kreeg echt het gevoel ‘dit ben ik’ en vond het contact met de mensen geweldig. Iedereen is helemaal zichzelf en er is een mooie energiestroom over en weer.”

Kleine groep

De coronatijd heeft zijn weerslag gehad op de theaterwerkplaats waar Saskia en Hemmo een groep onder begeleiding hadden. Grote groepen mochten niet meer bij elkaar komen, dus moest er op een andere manier – met een kleine groep -  gerepeteerd worden. Dat heeft de huidige samenstelling van de groep opgeleverd: Tamara, Erik, Frank, Frans, Saskia en Hemmo. Een collectief dat werkt vanuit een gelijkheidsbeginsel: iedereen levert een bijdrage aan het geheel. Hersenletsel of geen hersenletsel.

Het eindresultaat: Leven na de schok

Ik ben aanwezig op de generale repetitie van de voorstelling Leven na de schok. De inspanningen die hebben geleid tot het eindresultaat, krijg ik dus niet te zien, maar ik kan me er wel een voorstelling van maken. De teksten worden heel natuurlijk, geheel uit het hoofd, voorgedragen. Een prachtig stuk wordt neergezet. Muziek en theater vloeien naadloos in elkaar over. Emotioneel, maar ook met een vleugje humor. Verbazingwekkend goed gespeeld en prachtig gezongen. De tekst is poëtisch en symbolisch, geschreven door iemand die eveneens hersenletsel heeft. Hemmo heeft er op zijn beurt een theaterstuk van gemaakt en gitarist Frank heeft er composities bij gemaakt. Verder heeft iedereen vanuit eigen ervaring inbreng gehad en ideeën geleverd.

Hoop

Het spits wordt afgebeten met een monoloog waarin geëmotioneerd, kwetsbaar maar ook krachtig het verhaal wordt gedaan.  Aan het eind van het stuk stelt zij zichzelf de vraag wie zij had kunnen zijn als het gebeurde niet was gebeurd. Erik en Tamara beelden de worstelingen uit van een echtpaar, waarvan een van beide een beroerte heeft gehad. De problematiek wordt subtiel gebracht. Na afloop gloort er hoop dat een nieuw begin weer mogelijk is. Alles is in samenspel met mooie muziek en prachtig gezongen.

Herkenbaar

Sinds september hebben zij dit stuk al tien keer opgevoerd. De optredens vinden vaak plaats in activiteitencentra of voor hulpverleners, zoals komende week in een revalidatiecentrum in Zaandam. Via mond-tot-mondreclame komt het gezelschap op allerlei plekken terecht. Na afloop is er altijd een nabespreking. Hoewel een ongeluk of beroerte een heel directe en plotselinge verandering in het leven bewerkstelligt, is veel van de problematiek die in het theaterstuk aan bod komt ook herkenbaar voor mensen die op een andere wijze geconfronteerd worden met een voorval met grote impact. Voor de acteurs zelf is het toneelspelen een manier om hun passie te volgen en een cadeau te geven aan het publiek. Door uiting te geven aan wat zij hebben doorgemaakt en de verwerking daarvan, kunnen zij zelf ook weer de veerkracht vinden om door te gaan en te genieten van de mooie dingen die er ook nog steeds zijn in het leven. En geven zij hoop aan anderen.

Ook interesse in vrijwilligerswerk? 

Kies iets uit dat bij je past. In de online vacaturebank vind je 1001 mogelijkheden. Of ga eens vrijblijvend langs bij één van onze spreekuren. 

Tekst: Marine Koster
Foto: Huub Zeeman