De missie van Peter Smith

Peter Smith van Stichting Klean bij het prototype van de Plastic Madonna. Foto: Sandra Warnier, Zoomlab Amsterdam.

Marlou Somers, vrijwillig interviewer van VCA, ging op bezoek bij Peter Smith, de oprichter van Stichting Klean. Peter gooide een aantal jaren geleden het roer om en veranderde van iemand die veel klaagt, naar een persoon die denkt in oplossingen. Met Stichting Klean bekommert hij zich dagelijks om het zwerfafval op straat. Ook is hij het brein achter de Plastic Madonna, een groot kunstwerk gemaakt van zwerfafval.

Wanneer ik vraag naar het ontstaan van Stichting Klean moet Peter lachen. “Het idee is ooit ontstaan naar aanleiding van een burenruzie. Mijn buren zorgden in mijn ogen voor overlast en ik klaagde daar veel over. Bij de politie, de woningbouw, mijn gezin, vrienden, iedereen die het wilde horen. Na jaren van strijd dreigde deze ruzie in juni 2010 uit de hand te lopen. Om af te koelen heb ik mij teruggetrokken en toen kwam ik tot bezinning. Ik vroeg me af wat ik nog kon doen om dit in goede banen te leiden. Misschien kon ik naar mijn buurman luisteren? Ik ben naar hem toe gegaan en heb voor het eerst echt goed naar hem geluisterd. Ik begon zijn kant van het verhaal te begrijpen en na een kwartier konden we elkaar de hand schudden.”

Problemen los je niet op door te klagen. Begin bij het kleinste wat je zelf aan het probleem kunt doen, hoe klein en onbenullig dit ook lijkt.

Sinds het bijleggen van de ruzie is Peter de wereld om zich heen anders gaan bekijken. “Problemen los je niet op door te klagen. Begin bij het kleinste wat je zelf aan het probleem kunt doen, hoe klein en onbenullig dit ook lijkt. Met deze filosofie ben ik naar de wereld om me heen gaan kijken en dit resulteerde in Stichting Klean, een afkorting voor Klagen Loont Echt Absoluut Niet.”

Gele fiets
Eén van de dingen waar Peter voorheen ook over klaagde was zwerfafval. Hij paste zijn ‘Klean-principe’ daarop toe en begon met het oprapen van elke dag één stukje zwerfafval. In eerste instantie voelde hij schaamte bij het oprapen van afval. Tegenwoordig rijdt hij dagelijks met zijn gele fiets door Amsterdam en raapt het zwerfafval met een glimlach op. Dit heeft ertoe geleid dat steeds meer mensen zijn gaan meedoen.

Plastic Madonna
Waar het ook toe leidde is het idee van de Plastic Madonna: een 3D geprint beeld van een moeder die haar kind de borst geeft, gemaakt van op straat gevonden plastic flesjes. Het beeld staat symbool voor de ‘plasticsoep’ die onze voedselketen binnen dringt – bijvoorbeeld via vis – en die wij op deze manier ongewild aan onze kinderen te eten geven. Door heel Nederland hebben verzamelbakken gestaan waarin mensen een zwerfafvalflesje konden deponeren en begin 2016 is het gewenste aantal van maar liefst 100.000 flesjes gehaald. De twaalf meter lange versie van de Plastic Madonna wordt daarmee het grootste participatiekunstwerk van Nederland. Binnenkort wordt gestart met het 3D printen van het beeld en de verwachting is dat het beeld vanaf de lente 2017 te bewonderen is op het Scheveningse strand.

De Plastic Madonna heeft al de nodige media aandacht gekregen. Zelfs vanuit Brazilië is interesse getoond in de Plastic Madonna. Deze zomer zal tijdens de Olympische Spelen een Braziliaanse versie op het strand van Rio de Janeiro tentoongesteld worden.

Dagelijkse routine
De cijfers omtrent zwerfvuil liegen er niet om. Per jaar komt er wereldwijd 8 miljard kilo plastic in de oceaan terecht. Dat is 15.000 kilo elke minuut. De 100.000 flesjes die gebruikt worden voor de Plastic Madonna staan gelijk aan de hoeveelheid plastic dat er wereldwijd elke 10 seconden bij komt. Het opruimen van zwerfafval kost alleen al in Nederland 250 miljoen euro per jaar.

Het is nodig om er een dagelijkse routine van te maken om zwerfafval op te rapen, net zoals tandenpoetsen.

Peter heeft een simpele oplossing voor het zwerfafval probleem. “Als slechts 25% van de mensen in Nederland elke dag één stuk afval opraapt, is Nederland binnen drie dagen schoon. En als deze mensen elke dag 1 stukje blijven opruimen blijft het schoon. Jaarlijkse schoonmaakacties zijn leuk. Alleen zijn ze net zo effectief als één keer in het jaar je tanden een uur lang poetsen. Elke dag even poetsen, dat weet iedereen, is het beste.”

Missie
Peters missie is dan ook om zoveel mogelijk mensen te inspireren elke dag één stuk zwerfafval van straat op te rapen.

“Jij zelf bent de belangrijkste schakel in deze wereld en bepaalt hoe het er aan toe gaat. Ik wil mensen laten inzien dat iets dat op het eerste gezicht klein lijkt, een verschil kan gaan maken. De kleine dingen zijn juist belangrijker dan de grote dingen.” 

Vrijwilligers
Vrijwilligers kunnen ze bij Stichting Klean goed gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan het beheren van de website en het plaatsen van berichten op Facebook en Twitter. Ook zijn er administratieve taken die gedaan kunnen worden en zal er van alles te regelen zijn ter voorbereiding aan de onthulling van de Plastic Madonna.

Ben je geïnspireerd geraakt door dit verhaal? Ik in ieder geval wel. Sinds mijn gesprek met Peter heb ik al een aantal stukken zwerfafval van straat geplukt. Nu nog zorgen dat het een dagelijkse routine wordt.

Wil je graag als vrijwilliger aan de slag bij toekomstige projecten van Stichting Klean? Bekijk dan de website. 

Tekst: Marlou Somers

Dit is deel drie van onze interviewserie over bijzondere buurtinitiatieven en vrijwilligersprojecten in Noord.
Deel één met Jos de Rooij, over Buurthuis van der Pek, lees je hier.
Deel twee met Petra Vermazen, van Elythé, lees je hier.