Hoe kun je vrijwilligers waarderen?

30 november 2021

December is de maand van bedanken en waarderen. Rond 7 december, Nationale Vrijwilligersdag, bedanken vele organisaties hun vrijwilligers. Hoe doen zij dat? Waarom is bedanken zo belangrijk? Wat kun je doen in tijdens van corona of als je geen budget hebt?

Het klinkt misschien gek, maar waardering is één van de eerste levensbehoeftes van een mens. Naast voedsel en een veilige plek om te wonen zorgt waardering ervoor dat je het gevoel hebt dat je erbij hoort, dat je gezien wordt en van betekenis bent in de groep. Dat kan zijn in je familie, op je (vrijwilligers)werk of in de samenleving als geheel.

Sociale beloning

Waardering is een vorm van sociale beloning, die leidt tot positieve emoties zoals trots, blijdschap, tevredenheid of saamhorigheid. In het brein wordt het gebied dat beloningen verwerkt geactiveerd, het ventraal striatum, en daardoor wordt in de prefrontale cortex dopamine aangemaakt. Dat geeft ons een aangenaam gevoel over onszelf.

Daardoor kunnen we helderder denken, zijn we creatiever en krijgen we meer verschillende inzichten. We krijgen meer nieuwe ideeën en hebben een breder perspectief.

Uit een proef met artsen bleek bijvoorbeeld dat als zij voordat ze een diagnose moeten stellen, eerst een cadeautje krijgen, een veel betere diagnose stellen en minder uitgaan van hun eerste indruk van de patiënt. Door waardering gaan we dus ook beter functioneren!

Waar willen we waardering voor?

We willen waardering voor de dingen waar we ons voor inzetten. Dus als we ons best hebben gedaan om mensen te leren fietsen, dan willen we dat dat wordt gezien. Ongeacht of het is gelukt. Natuurlijk willen we ook waardering voor de resultaten van onze inzet: Na de fietslessen kunnen alle deelnemers van huis naar het winkelcentrum fietsen. En waardering voor het effect daarvan: Doordat de deelnemers nu kunnen fietsen, gaan ze naar plekken in de wijk waar ze voorheen niet kwamen en ervaren ze meer vrijheid.

Waardering geeft mensen zelfvertrouwen en zelfrespect en daarmee wordt het vrijwilligerswerkgeluk vergroot.

En wat als we geen waardering krijgen?

Als mensen geen waardering krijgen, heeft dat verschillende negatieve effecten op hen. Je kunt teleurgesteld zijn als je geen erkenning krijgt of je wordt onzeker of je het wel goed doet. Mensen kunnen ook onverschillig worden: het maakt blijkbaar niet uit hoe ik mijn werk doe. In extreme gevallen kan een tekort aan waardering zelfs leiden tot frustratie, een negatieve werksfeer en protest.

Waar kun je een vrijwilliger voor waarderen?

Voor wat iemand heeft gedaan, de inzet
Voor de resultaten die iemand heeft bereikt
Voor het effect van de inzet
Voor de tijd die iemand erin heeft zitten
Voor het enthousiasme van de vrijwilliger
Voor de kennis die iemand heeft overgedragen
Voor het inlevingsvermogen
Voor de collegialiteit
Voor de flexibiliteit
Voor alles waar je blij mee bent!

Hoe persoonlijker de waardering is, hoe meer die wordt gevoeld. Een persoonlijk Sinterklaasgedichtje doet meer dan een chocoladeletter die iedereen krijgt.