Bij ZGAO werken statushouders als vrijwilliger: “Hier kunnen ze hun kwaliteiten laten zien”

De zorgverlening aan ouderen die niet meer zelfstandig kunnen wonen staat onder druk. Het aantal ouderen neemt toe, de hulpvraag lijkt steeds intensiever, terwijl er tekorten aan personeel zijn. Vrijwilligers spelen een belangrijke rol in het ondersteunen bij die zorgverlening. Een nieuwe groep vrijwilligers die hieraan bijdraagt, bestaat uit de zogenaamde statushouders; asielzoekers met een verblijfsvergunning. Marty Bosch, vrijwilligerscoördinator bij de Zorggroep Amsterdam Oost, is buitengewoon tevreden met deze nieuwe vrijwilligers.

De recent gerenoveerde Open Hof in Slotervaart blinkt in het lentezonnetje als ik aan kom fietsen. Het is de locatie waar de Zorggroep Amsterdam Oost (ZGAO) vorig jaar is neergestreken om nieuwbouw aan de Fahrenheitstraat in oost mogelijk te maken. Zo’n 120 bewoners, voor wie zelfstandig wonen niet meer mogelijk is, hebben een plekje gevonden in dit gebouw. Zij worden liefdevol verzorgd, zo nodig verpleegd en aan hen wordt een zo plezierig mogelijke invulling van de dagen aangeboden.
Bij die laatste taak spelen vrijwilligers die actief zijn voor ZGAO een belangrijke rol. Verantwoordelijk voor de werving en aansturing van die vrijwilligers is vrijwilligerscoördinator Marty Bosch. Met haar heb ik een afspraak, onder meer om te praten over het vrijwilligerswerk van statushouders.

Van televisie naar zorg

In de huiskamer op de vierde verdieping, waar het klaverjasspel al klaar ligt voor later die middag, vertelt Marty over haar achtergrond en motivatie om dit werk te willen doen. Ze is via een speciale route in de zorg terechtgekomen. Na een loopbaan in de radio- en tv-wereld gooide ze het roer om. Ze dook in de natuureducatie, organiseerde feestjes en kookworkshops voor kinderen en zette een buurtbewonersbedrijf op. Tot ze op een dag een advertentie zag voor vrijwilligerscoördinator. “Ik dacht meteen, die baan is voor mij. Ik ben toen vliegensvlug van start gegaan…ik vond het enig, heel fijn, super nuttig werk.”

150 vrijwilligers

Marty Bosch (r) en een van de statushouders (l) met een cliënt

De situaties waarmee ze in haar werk werd geconfronteerd, vielen haar niet mee. Wat ze zag, was anders dan haar voorstelling van het ‘bejaardenhuis oude stijl’. Ouderen verhuizen steeds later naar het verpleegtehuis en behoeven steeds meer ondersteuning en (zware) zorg. En dat in een tijd dat de zorg kampt met personeelstekorten. “Daarom is het zo belangrijk extra mankracht binnen te halen”, vertelt Marty. “Vrijwilligers die proberen voor de ouderen een mooie middag of ochtend te bezorgen.” Er draaien momenteel zo’n 150 vrijwilligers mee in de huizen van ZGAO. Het is een diverse, samengestelde groep. Soms zijn het mensen die het vrijwilligerswerk benutten om weer te integreren in de samenleving, soms krijgen ze een zetje van de Dienst Werk en Inkomen. Marty ziet ook steeds meer jongeren binnenkomen. Dat zijn vaak fulltime werkenden die daarnaast graag iets doen waar ze meer nut bij voelen, weg uit de dagelijkse ‘rat race’. Marty’s favoriete groep zijn de gepensioneerden, “omdat hun inzet helemaal uit hun hart komt, uit henzelf.”

Statushouders

Een relatief nieuwe groep vrijwilligers bestaat uit statushouders. Marty kwam met hen in contact via Vrijwilligers Centrale Amsterdam (VCA), in het bijzonder Jelle Guijt, Projectleider Statushouders. “Hij stelde voor om onder een groep statushouders te kijken of er geschikte vrijwilligers tussen zitten. Toen zei ik gewoon: ‘Laat maar langskomen en dan ik hoor de vrijwilliger aan over waarom die hier wil werken’. Ik vind het altijd heel belangrijk dat vrijwilligers iets doen wat bij ze past, dus ik vraag altijd: ‘Wat wil je graag doen, wat zie je jezelf doen als vrijwilliger’, en als ze daar een goed verhaal bij hebben, ga ik kijken waar ik ze kan plaatsen.”
In die zin behandelt Marty statushouders niet anders dan mensen die hier al langer wonen. Ze gaat niet altijd diep in op de achtergronden of eventuele trauma’s van deze groep. “Bied ze afleiding en een plek waar zij zich weer thuis kunnen voelen en hun kwaliteiten kunnen laten zien, dat is belangrijk”, aldus Marty. Er zijn bij ZGAO nu acht statushouders actief als vrijwilliger, afkomstig uit Afrikaanse landen als Soedan, Eritrea en Sierra Leone en uit Syrië en Turkije.
De ervaringen van Marty met deze groep zijn ronduit goed. “Ze zijn zo gemotiveerd om te integreren, enorm gemotiveerd om de taal te leren en ze willen heel graag een plekje want ze zijn soms alles kwijt.” Voor statushouders is er ook het grote voordeel dat ze tijdens het vrijwilligerswerk kunnen oefenen met de taal. “Juist met deze doelgroep is het zaak om heel duidelijk te articuleren, niet te zacht te praten en de aangesprokene aan te kijken”, weet Marty.

Even wennen

De bewoners moeten soms even wennen aan deze nieuwe groep vrijwilligers. Maar meestal is het ijs snel gebroken. Marty vertelt over de jonge man uit Oeganda die als vrijwilliger graag de beautymiddag wilde verzorgen. Daar keken de dames toch even raar van op. Maar de man is zo lief, heeft zoveel aandacht en geduld dat hij nu razend populair is.
Wat Marty betreft is de statushouder meer dan welkom. “Zo lang je lief bent en aandachtig, en je kunt het opbrengen er voor een ander te zijn… dat is de basis van het vrijwilligerswerk.”
Aan het einde van het gesprek benadrukt Marty nog zeer content te zijn met VCA, “echt een hele nuttige organisatie”. Waarvan acte!
En toen was het in de huiskamer tijd voor een potje klaverjas!

Ben je ook benieuwd naar wat statushouders binnen jouw organisatie als vrijwilliger kunnen betekenen? Neem dan contact op met Jelle Guijt via telefoonnummer 06-34030720 of mailadres j.guijt@vca.nu.

Tekst: Piet Renooy
Beeld: Marcel Jansen