Werken met vrijwilligers die extra aandacht vragen

Bij bijna alle vrijwilligersorganisaties werken vrijwilligers die om wat voor reden meer aandacht vragen. Die problemen thuis hebben, die gezondheidsklachten hebben, die een beperking hebben. Het zit in het DNA van veel vrijwilligerscoördinatoren om deze mensen als vrijwilliger te verwelkomen. Maar hoe zorg je dat dat goed gaat? En wat heeft het voor gevolgen voor de rest van de organisatie?

Kwetsbaar

Hierover ging de inspiratietafel Vakmanschap = Meesterschap van 12 september 2019. Met tien vrijwilligerscoördinatoren uit zorg, welzijn en cultuur spraken we over de positieve kanten van het werken met kwetsbare mensen. En over de moeilijker zaken.

Het eerste dat opvalt is dat er veel redenen zijn waarom mensen extra aandacht nodig kunnen hebben: een verslavingsachtergrond, een verstandelijke of lichamelijke beperking, schulden, een afstand tot de arbeidsmarkt, psychische problemen, (beginnende) dementie, laaggeletterdheid, eenzaamheid. Welk bedrijf heeft zoveel verschillende mensen bij hen werken?

Succes

We vragen: wat gaat er goed in de begeleiding van deze mensen? Wat zijn de succesfactoren? Na enige schroom: we zijn geduldig, kunnen goed luisteren, vinden altijd wel een goede plek voor iemand, zien kansen, creëren duidelijkheid, zijn blij met kleine stapjes vooruit, we zijn goed in maatwerk en we stellen grenzen

Tips

• Ruim tijd in tijdens een vrijwilligersoverleg om even stil te staan bij ieders welzijn. Dit bevordert wederzijds begrip.
• Laat mensen die nog veel problemen hebben, heel rustig beginnen.
• Het is belangrijk dat je kunt relativeren, want je hebt niet overal invloed op.

Impact

Deze vrijwilligers hebben een grote positieve impact op je organisatie en de organisatie heeft een positieve impact op deze mensen. “Je ziet mensen opbloeien”,  zegt een coördinator. “Het is zo mooi als je ziet dat zij onderdeel worden van het team”, zei de ander. Zij nemen specifieke kennis en ervaring mee. Je blijft in contact met de minder mooie kant van de samenleving. Het geeft een boost in het team, als de inzet van deze vrijwilligers succesvol is. De inzet vormt een voorbeeldfunctie voor de eigen doelgroep, die ziet dat deze mensen er ook gewoon bij horen. Je levert een bijdrage aan inclusiviteit en diversiteit.

Grens

Maar het is niet alleen maar makkelijk en mooi. Om ervoor te zorgen dat deze vrijwilliger goed functioneert, is meer sturing nodig en begrip van anderen. Dat laatste ontbreekt nogal eens. Soms ontstaan er conflicten met andere vrijwilligers of medewerkers. Want het gedrag van deze vrijwilligers kan onvoorspelbaar zijn. Het verloop is groter, de begeleiding kost veel energie en tijd. Sommige aanwezigen voelen zich meer een hulpverlener dan leidinggevende of begeleider. Waar ligt die grens?

Vaardigheden

Kortom, wat moet een coördinator kunnen?

• Gesprekken voeren, o.a. een corrigerend en slecht nieuws gesprek voeren.
• Inschatten wat iemand kan, en niet overvragen.
• Een beperking of het probleem herkennen.
• De eigen grenzeloosheid inperken. Vaststellen wat jij en je collega’s aankunnen.
• Communiceren met de teams waar de vrijwilligers werken. Teams positief stemmen over de begeleiding van deze vrijwilligers.
• Boodschap overbrengen dat vrijwilligerswerk niet vanzelf gaat. Dat alle vrijwilligers aandacht en waardering nodig hebben.

De coördinator heeft een ambassadeursfunctie binnen de organisatie.

Training

Wil jij deze vaardigheden verder ontwikkelen? VCA start eind oktober 2019 de training Leidinggeven aan Vrijwilligers. Daarin gaan we in op deze onderwerpen.