Op bezoek bij de wethouder

Deze week hadden we een goed gesprek met Simone Kukenheim, wethouder Onderwijs, jeugd en zorg. Doel van het gesprek was wederzijdse kennismaking.  Aanleiding was het Trendrapport Vrijwilligerswerk 2019 dat we opstelden samen met Vrijwilligersacademie, ViiA en Venzo. Hierin staan vanuit het veld de agendapunten voor beleid en praktijk van vrijwilligerswerk in Amsterdam benoemd. Onderwerp van gesprek is het rendement van vrijwillige inzet voor de stad, vanuit de persoonlijke ervaring van vrijwilligers zelf.

Investeren in de mensen die zich vrijwillig inzetten voor deze stad, vraagt vakmanschap en maatwerk. En dat is een investering met driedubbel rendement: hogere kwaliteit van welzijn en zorg, minder zorgconsumptie en meer sociale inclusie.

Even voorstellen

Henriette van der Meij, directeur van Vrijwilligers Centrale Amsterdam (VCA), presenteert de brede ondersteuning van het vrijwilligerswerk in Amsterdam. Vrijwilligersorganisaties worden door VCA geholpen, andere organisaties krijgen advies over hoe te werken met vrijwilligers. De wethouder is geïnteresseerd in maatschappelijk verantwoord ondernemen; dat is ook een aangrijpingspunt voor VCA om het vrijwilligerswerk te versterken in Amsterdam. Directeur Karin Hanekroot vertelt over de Vrijwilligersacademie; over het delen en ontwikkelen van de trainingen en methodiek, leergang en versterken van ervaringsdeskundigheid. Nabijheid, luisteren en contact zijn daarbij super belangrijk.

Vrijwilligers aan het woord

Mike vertelt over zijn achtergrond met hersenschade, geparkeerd in de zijlijn in de Wajong; hij werd niet eens ontvangen bij het UWV. Hoewel hij geen toekomst leek te hebben, is hij via vrijwilligerswerk via onder andere De Regenboog Groep en de leerlijn bij de Vrijwilligersacademie aan de slag. Dat gaf hem de moed om verder te groeien. Inmiddels heeft hij de GGz Ervaringsagoog Opleiding (GEO) gedaan en heeft hij betaald werk als ervaringswerker. In november mag hij samen met 2 collega’s een presentatie geven op een congres voor professionals. Wie had dat ooit gedacht.

Mike: Ik hoef geen kerstpakket, ik wil liever verder leren!

Wat hebben die trainingen jou geleerd?

Op deze vraag van de wethouder vertelt Mike dat het belangrijkste wat hij geleerd heeft is hoe je mensen niet moet gaan ‘redden’. Soms moet je doelen anders formuleren; je weet nooit wanneer iemand er klaar voor is, of wanneer het kwartje valt. Belangrijke les was ook om je eigen grenzen te stellen en je motivatie vast te houden.

Wat kun jij wat professionals niet kunnen?

Als ervaringsdeskundige weet je beter wat iemand bedoelt, dat hoef je niet uit een boekje te leren. Mensen vertrouwen je sneller. Je hebt een andere rol en je gaat er met jezelf in. Door te vertellen, vragen te stellen en te stimuleren ontstaan er korte lijntjes.

Van afgekeurd naar maatschappelijk ondernemer

Zwaan is in 2003 afgekeurd, maar wilde graag maatschappelijk weer iets betekenen. Daarom heeft ze samen met Karin eind 2017 een kledingbank in Amsterdam Noord opgezet. Met 2 vrijwilligers begonnen, nu met 36 vrijwilligers. Dat zijn allemaal verschillende type vrijwilligers, die komen via de eigen vacaturepagina van Hebben & Houwen op de site van VCA. In dit project komt al haar kennis en ervaring samen, maar soms is er behoefte aan deskundig advies. De VCA ondersteunt ook bij het professionaliseren en er is een goed contact over en weer.

Groeit het dan niet boven je hoofd?

“We zijn heel snel gegroeid, dus dat is wel een zorg, zegt Zwaan. Zij is aan het nadenken over de volgende stap, continuïteit. Ze is bezig een goed verdienmodel te ontwikkelen. Na de startfase trekken fondsen zich dikwijls terug, daar moeten we ons nu al op voorbereiden.Zwaan benadrukt het belang van vrijwilligersorganisaties maar ook van de samenwerking tussen het formele en informele circuit. Soms kunnen wij sneller, omdat overheden meer zijn gebonden aan regels en budgetten. Zonder geld en met vrijwilligers ondernemen is een uitdaging. Maar het rendement is enorm.

Durf te investeren

Als je deze verhalen hoort, hoor je ook dat het niet vanzelf gaat. Er is advies, ondersteuning en training nodig. In de voorjaarsnota stond een voorgenomen bezuiniging op vrijwillige inzet, die is gelukkig van de baan. Dat was wel aanleiding om het trendrapport te schrijven. De wethouder benadrukt dat er altijd keuzes gemaakt moeten worden. Er wordt wel 80 miljoen extra vrij gemaakt, ook voor de sociale basis. Stel we staan voor keuzes, wat vinden we belangrijk? Welke structuren wel en niet in stand houden? Het gaat om de verdeling en samenwerking tussen formeel en informeel. We stellen vast dat het goed is om elkaar hierover op te zoeken.

Aandacht gevraagd

We vroegen aandacht voor vrijwilligers, omdat toch vaak wordt gedacht over (het ‘inzetten’ van) vrijwilligers, in plaats van ze een positie te geven en aan te sluiten bij hun kracht. Soms wordt het vrijwilligerswerk dan een sluitpost, en gaat de aandacht naar de professionals. Het gaat om investeren in mensen. De wethouder benadrukt dat de infrastructuur die we hebben opgebouwd natuurlijk blijft bestaan. Investeren hoeft niet altijd in geld. Maar aandacht voor de bijzondere kracht van vrijwilligers in de stad en sociale basis, dat is wat er nodig is.

We sluiten af met grote complimenten van de wethouder, voor de persoonlijke verhalen en voorbeelden van wat vrijwilligerswerk voor mensen kan betekenen. We zoeken elkaar op de komende periode; de wethouder wordt van harte uitgenodigd voor masterclasses op dit onderwerp en de feestelijke viering van 30 jaar Vrijwilligers Centrale Amsterdam.