Verslag webinar over wederkerigheid met Lucas Meijs

8 juni 2020
lucas webinar

Dat vrijwilligers goed zijn in geven dat wisten we al. Maar mag iemand een vrijwilliger dan ook eens bedanken? Of iets terug geven? Afgelopen dinsdag werd het onderwerp wederkerigheid onder de loep genomen in een tweede webinar met hoogleraar vrijwilligerswerk Lucas Meijs.

 – – – Hier volgt een korte samenvatting. Wil je het webinar liever terugkijken? Dat kan onderaan deze pagina – – –

Dit interactieve online college werd afgetrapt met enkele vragen van een vrijwilliger:
‘Ik deed recentelijk vrijwilligerswerk bij een dame die zich eenzaam voelde en door blindheid en beperkingen niet meer buiten kon komen. Ze belde mij op een avond op om te vragen of ik aanstekers voor haar kon kopen omdat ze niet meer kon roken. Maar het was geen noodzaak, zei ze. Ze had ook nog een kaarsje die ze een paar dagen kon laten branden. De vrijwilligster stapte op de fiets en bracht aanstekers. Dat kon toch niet met zo’n kaarsje? Ze merkte vraagverlegenheid op bij de hulpvraagster. Zelfs als er bijna geen eten in huis was, leek het moeilijk om die hulp aan de vrijwilliger te vragen. Hoe hiermee om te gaan zonder betuttelend over te komen?

Vraagverlegenheid

Lucas Meijs legde uit dat het heel menselijk is dat vragen om hulp lastig is. Het wordt al vroeg in onze oren geknoopt dat het goed is om autonoom te zijn, je eigen boontjes te doppen. Ook is het moeilijk om toe te geven dat je iets (tijdelijk) niet zelf kunt. Daardoor kan vraagverlegenheid ontstaan. De meeste mensen hebben het gevoel dat zij iets terug moeten doen als zij een gift ontvangen. Volgens meneer Meijs is het daarom zo belangrijk dat er wederkerigheid in een relatie is.

Als je (als vrijwilliger) heel veel geeft of dreigt te geven dan zet je een relatie onder druk. ‘Je kunt mij áltijd bellen’ of ‘Ik kom heel vaak langs’ zijn goed bedoelde boodschappen. Toch ontneem je jouw maatje hiermee de kans op een wederkerige relatie. De hulpvrager heeft daardoor het gevoel nooit ‘terug te kunnen betalen’. Er is dan sprake van ‘scheve wederkerigheid’ die ontvangers vrezen en vrijwilligers zouden moeten vermijden. Als iemand dus aanbiedt om jou als vrijwilliger een zak snoep voor je kinderen te geven, neem dat dan gewoon aan! Het is cruciaal om gelijkwaardig in contact te staan om de drempel te verlagen hulp te vragen en ontvangen.

Geef ik iemand de ruimte om ‘nee’ te zeggen?

Die termen wederkerigheid en gelijkwaardigheid klinken mooi. Maar hoe breng je dat nu in de praktijk met een maatje? Enkele vragen die je jezelf als vrijwilliger kunt stellen zijn: ‘Neem ik het over? Geef ik iemand de ruimte om ‘nee’ te zeggen? Behandel ik die persoon als een klein kind? Je wilt voorkomen dat je paternaliserend te werk gaat. Dat betekent dat je (met goede bedoelingen) er vanuit gaat dat je weet wat goed is voor iemand anders.

Allebei evenveel te zeggen

Vervolgens kwam de meerwaarde van de relatie tussen vrijwilliger en hulpvrager aan bod. Omdat een vrijwilliger geen salaris krijgt voor zijn gunsten is er een keuze. Een vrijwilliger kan zelf kiezen waar en voor wie hij werkt. Een hulpvrager kan kiezen en bijvoorbeeld om een andere vrijwilliger vragen. Dat geeft ruimte. Er is geen machtsverschil zoals de verhouding wel altijd enigszins ongelijkwaardig is tussen beroepskracht en cliënt. Omdat het geld er niet tussen zit kan je er betekenis aan geven. Pak die ruimte, roept meneer Meijs ons indringend toe!

Het niet-pluis-gevoel

In het laatste deel van de masterclass wordt gevraagd hoe wij hulpbehoevende mensen kunnen bereiken die niet in beeld zijn bij vrijwilligers, organisaties of buren. Dat is een lastig onderwerp geeft meneer Meijs toe. Hij geeft aan dat buren en postbodes goed kunnen opletten of de gordijnen niet te vaak bij iemand dicht zitten, of op spinnenwebben op de voordeur. Het is belangrijk dat vrijwilligers en bezorgers een niet-pluis-gevoel ontwikkelen en dit makkelijk kunnen melden bij zorg- of vrijwilligersorganisaties.

Achter de voordeur wil iedereen gelijkwaardigheid

De laatste tips die wij meekrijgen uit deze masterclass zijn dat verschillen benoemd mogen worden en dat het goed is om gesprekken in een vrijwilligersrelatie licht te houden. ‘Ik ga toch even langs de supermarkt, kan ik iets voor je meenemen?’ Dat maakt de gift kleiner en maakt het makkelijker om deze aan te nemen. Humor en lichtheid dragen bij aan een relatie op gelijk niveau. Achter de voordeur wil iedereen alleen maar gelijkwaardigheid.

Verslag door: Vrijwilligersacademie

Leuk nieuws:

Lucas Meijs geeft nog een derde en voorlopig laatste webinar. Deze is op 15 juni. Thema: hoe kunnen vrijwilligers en hun organisaties het beste huidige vrijwillige energie begeleiden en vasthouden?
Wil je hier bij zijn? van harte welkom! Schrijf je op tijd in!


Dit webinar terugkijken?

Dat kan hier:

Accepteer a.u.b statistieken, marketing cookies om deze video te kijken.