Over de WBTR – Wat je als bestuurder moet weten

Er gaan allerlei geruchten over de WBTR (Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersoon). Sommige mensen denken dat je als bestuurder persoonlijk in de schulden kunt komen of zelfs failliet kunt gaan door een verkeerde beslissing. Maar klopt dat eigenlijk wel? In dit artikel zetten we de belangrijkste feiten over de WBTR op een rij, zodat je als bestuurder goed begrijpt wat de wet betekent en wat de gevolgen kunnen zijn.

Wat is de WBTR?

De WBTR (Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersoon) is een wet die bestaande regels voor verenigingen en stichtingen aanpast en aanvult. De wet beschrijft waar je je als bestuur en bestuurder aan dient te houden. De WBTR geldt voor elke formele stichting of vereniging, groot of klein, simpel of complex. Het doel van de wet is wanbeleid, oplichting, verduistering en criminele handelingen te voorkomen.

De belangrijkste punten van de WBTR op een rij:

1. Het belang van de organisatie komt altijd eerst. Als bestuurder moet je altijd handelen in het belang van de stichting of vereniging, niet in je eigen belang. Je zou het kunnen vergelijken met een rentmeester die goed zorgt voor het bezit van anderen.
2. Wat te doen bij afwezigheid van een bestuurder? De statuten van de vereniging of stichting moeten duidelijk maken wat er gebeurt als een bestuurder eenmalig (belet), tijdelijk of voor langere tijd (ontstentenis) niet beschikbaar is. Wie mag dan de besluiten nemen en hoelang mag deze situatie duren?
3. Belangenverstrengeling vermijden. Als een bestuurder een direct of indirect persoonlijk belang heeft bij een besluit, mag hij of zij niet meebeslissen.
4. Stemrecht. In de statuten kan worden bepaald dat sommige bestuurders meer dan één stem hebben. Één bestuurder mag echter nooit meer stemmen uitbrengen dan alle andere bestuurders samen.
5. Aansprakelijkheid van bestuurders. Als bestuurder ben je aansprakelijk voor je handelen. Dit betekent dat je persoonlijk verantwoordelijk kunt worden gehouden, maar alleen als je ernstig verwijtbaar hebt gehandeld. Bijvoorbeeld bij grove nalatigheid of onbehoorlijk bestuur.
6. Ontslag of schorsing van bestuurders. De rechter kan een bestuurder ontslaan of schorsen als er sprake is van ernstig verwaarloosd bestuur. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren op verzoek van het Openbaar Ministerie.

Wanneer kun je als bestuurder aansprakelijk worden gesteld?

In de meeste gevallen is de stichting of vereniging zelf verantwoordelijk voor de schade, niet de bestuurder persoonlijk. Let wel: de statuten van stichting of vereniging moeten notarieel zijn opgesteld en zijn doorgegeven aan de Kamer van Koophandel. Als je als bestuurder ernstige fouten maakt, kun je wel aansprakelijk worden gesteld. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je:

• De statuten niet naleeft,
• Verplichtingen aangaat die je niet kunt nakomen (zoals belastingbetalingen),
• Schuldeisers opzettelijk benadeelt (bijvoorbeeld bij faillissement),
• Of als je fraude pleegt.

Als je als bestuurder goed handelt en je houdt je aan de regels, is er dus zeer weinig kans dat je persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld. Dit blijkt ook uit rechtszaken na de invoering van de WBTR. Bijvoorbeeld, bij een tennisvereniging waar het bestuur 95% van het bedrag aan een aannemer betaalde, terwijl die aannemer failliet ging. Het bestuur werd niet aansprakelijk gesteld.

Wat betekent dit voor jou als bestuurder?

Als je als bestuurder het belang van de organisatie vooropstelt, transparant werkt, duidelijke en actuele statuten hebt, en geen persoonlijke belangen in besluitvorming laat meespelen, is er weinig kans op problemen.

Mocht het toch gebeuren dat je als bestuurder aansprakelijk wordt gesteld, dan kun je vaak een verzekering inschakelen, zoals de Amsterdamse vrijwilligersverzekering, die bestuursaansprakelijkheid dekt onder bepaalde voorwaarden.

Kwaliteit verbeteren

Zie de WBTR als een kans om de kwaliteit van het bestuur te verbeteren, zowel voor huidige als toekomstige bestuurders. Door je in de wet te verdiepen, kun je ervoor zorgen dat je bestuur effectiever en transparanter werkt. De adviseurs van Vrijwilligers Centrale Amsterdam denken graag met je mee.

Bronnen

Algemeen: BW, boek 2 Rechtspersonen: Vereniging (artikel 37 en volgende)  en Stichting (artikel 285 en volgende)

Over de WBTR-wetswijziging: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2020-507.pdf

Voorbeeld rechtelijke uitspraak aansprakelijkheid: ECLI:NL:RBOVE:2024:5517 Rechtbank Overijssel, 23-10-2024, C/08/308094 / HA ZA 24-4

Over juridische aspecten: https://nocnsf.nl/handboek-wet-en-regelgeving/3-aansprakelijkheid-van-het-bestuur-van-de-vereniging